Genel Özellikleriyle Okyanus ve Deniz | Oseonoloji

yazan M.Doğan Özdemir
Yayınlanma: Son Güncelleme 0 yorum 826 okuma 3 dakika

Okyanus ve denizler yeryuvarının çukur bölümlerini dolduran birbirleriyle ilişkili su kütleleridirler. Kıtalar ise bu su kütlesiyle çevrilmiş büyük adalardan ibarettirler. Yeryuvarında geniş bir alan oluşturan bu su kütlesinin, sınırları pek belli olmayan geniş bölümleri için Okyanus, sınırları bariz bölümleri için Deniz terimi kullanılır. Şüphesiz okyanus ve deniz terimleri genel isimlerdir ve yalnız başlarına bulunduklarında bir mana ifade etmezler. Ancak özel isimlerin sonlarına geldiklerinde Atlantik Okyanusu, Ege Denizi gibi özel bir bölgeyi ifade eden bir anlam kazanırlar.

Okyanus veya Denizlerin kara içinde oluşturdukları geniş girintilere Körfez; körfezden daha küçük boyutlardaki girintilere de Koy adı verilir (Antalya Körfezi, Gülbahçe Koyu gibi). Sahillerde kıyı kordonuyla denizden az çok ayrılmış tuzlu ve acısuların oluşturduğu bölgelere Lagün adı verilir. Okyanus ile denizler veya denizlerle denizler arasındaki ilişkiyi sağlayan geçitlere Boğaz; bu geçidin en sığ yerine de Eşik denir (Akdeniz ile Atlantik Okyanusunu bağlayan Cebelitarık Boğazı ve Eşiği, Karadeniz ile Marmara Denizi arasındaki ilişkiyi sağlayan İstabul Boğazı ve Eşiği gibi).

OKYANUSLARIN GENEL ÖZELLİKLERİ

Okyanuslar Denizlerden aşağıda belirtilen özellikleriyle ayrılırlar;

– Denizlere göre çok geniş bir alana sahiptirler.

– Ortalama derinlikleri oldukça fazla olup, 4100m civarındadır.

– Birbirleriyle olan ilişkileri çok geniştir.

– Çeşitli kıtalara sahil verirler.

– Okyanusların büyük bir bölümü Güney Yarım Küresinde (%80.9 su, %19.1 Kara), az bir bölümü ise Kuzey Yarım Küresinde (%60.7 su, %39.3 kara) yer almıştır.

– Yeryüzünün üç büyük okyanusu ( Atlantik Okyanusu, Pasifik Okyanusu, Hint Okyanusu ) Antarktiğin çevresinde yer almış olup, aralarında geniş bir bağlantı mevcuttur.

DENİZLER VE GENEL ÖZELLİKLERİ

– Genellikle okyanusların bitişiğinde bulunan denizlerin, okyanuslara göre sınırları oldukça belirlidir.

– Bazı özel iklimsel koşullarda bulunduklarından belli özelliklere sahiptirler.

– Denizler topografik ve hidrografik özelliklerine göre dört bölümde incelenebilir. Bunlar; Kenar Denizler, Kıtalararası Denizler, İç Denizler ve Kapalı Denizler’dir.

Kenar Denizler : Okyanusların çevresinde yer alan denizlerdir. Bitişiğindeki okyanusun bir çeşit körfezini oluştururlar. Genellikle okyanuslara geniş bir şekilde bağlanmışlardır ve derinlikleri fazladır. ( Manş Denizi, Kuzey Denizi, Bering Denizi gibi )

Kıtalararası Denizler : Bağlı bulundukları okyanuslarla zayıf ilişkisi bulunan denizlerdir. Bunlar kıtaların içine yerleşmişlerdir. Kenar Denizlere göre derinlikleri daha azdır. ( Akdeniz, Karaibler Denizi vb. )

İç Denizler : Dar ve derin olmayan bir eşikle başka bir denize açılan denizlerdir. ( Kuzey Denizi ile ilişkide bulunan Baltık Denizi, İstanbul ve Çanakkale Boğazlarıyla Akdeniz’e açılan Karadeniz gibi )

Kapalı Denizler : Bunların okyanus veya diğer bir denizle ilişkileri yoktur. ( Hazar Denizi gibi )

Okumaya Devam Et

Bir Türk'ün Gözünden Sucul Dünya..!

Bu web sitesi, deneyiminizi iyileştirmek için tanımlama bilgilerini (çerez) kullanır. Bu konuda sorun yaşamadığınızı varsayacağız, ancak isterseniz devre dışı bırakabilirsiniz. Onayla İncele

Reklam Engelleyici Algılandı

Lütfen web sitemiz için tarayıcılarınızdan AdBlocker uzantınızı devre dışı bırakarak bize destek olun.